Το Αιγάλεω είναι δήμος τής Δυτικής Αθήνας με πληθυσμό 74.046 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2001 - ο πραγματικός πληθυσμός της είναι γύρω στις 100.000). Συνορεύει προς τα ανατολικά με το δήμο Αθηναίων, βόρεια με τους δήμους Περιστερίου και Χαϊδαρίου, δυτικά με τους δήμους Νίκαιας και Αγ. Βαρβάρας και νότια με τους δήμους Ρέντη και Ταύρου. Το ένα τέταρτο του δήμου είναι βιομηχανική περιοχή, ενώ το έδαφος του διασχίζουν πέντε μεγάλες οδικές αρτηρίες και συγκεκριμένα οι Λεωφόροι Κηφισσού, Αθηνών, Θηβών, Πέτρου Ράλλη και η Ιερά Οδός. Πρίν από μερικά χρόνια ήταν πρωτεύουσα τής Δυτικής Αττικής. Η προπολεμική ονομασία της περιοχής του Αιγάλεω ήταν Πυριτιδοποιείο, αναφερόμενη στο γνωστό εργοστάσιο παρασκευής πυρίτιδας ιδιοκτησίας Μποδοσάκη, που έδρευε στο χώρο του σημερινού δημοτικού άλσους της πόλης.
Ιστορικά στοιχεία
Η περιοχή του Αιγάλεω ονομάστηκε έτσι από το βουνό Αιγάλεω, που το αρχαιοελληνικό του όνομα σημαίνει "λαός κατσικιών" (Αιγάλεως < {αίγα + λεώς}, λεώς είναι αντέκταση του λαός). Στο όρος Αιγάλεω είχε εγκατασταθεί ο βασιλέας των Περσών Ξέρξης για να παρακολουθήσει την εξέλιξη της ναυμαχίας στον κόλπο της Σαλαμίνας, το 480 π.Χ.. Σημειώνουμε πάντως ότι στον δήμο Αιγάλεω δεν ανήκει το βουνό, καθώς τα όριά του εκτείνονται σε μικρή απόσταση απ' αυτό, προς την πλευρά τής Αθήνας. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 στην περιοχή συνέρρευσαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία δημιουργώντας έτσι τους πρώτους οργανωμένους πυρήνες, αφού εκείνη την εποχή οι μοναδικοί κάτοικοι εκεί ήσαν μερικές εκατοντάδες εργατών του τοπικού πυριτιδοποιείου. Στην τοποθεσία, που στη συνέχεια το 1934 αναγορεύθηκε ως κοινότητα, δόθηκε τότε η συμβολική ονομασία "Νέες Κυδωνίες". Τότε μοιράσθηκαν στους πρόσφυγες και τα πρώτα οικόπεδα, γύρω από τον σημερινό ναό του Αγ. Σπυρίδωνα.
Επί Κατοχής (1943) η πόλη αναβαθμίσθηκε σε δήμο, από προηγούμενη ομώνυμη κοινότητα, ενώ στις 29-9-1944 θρήνησε την απώλεια τουλάχιστον 65 άοπλων και αθώων κατοίκων της, που δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια επιδρομής γερμανικού τάγματος στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου (τα περισσότερα σπίτια της οποίας παραδόθηκαν στις φλόγες), δίπλα στον ποταμό Κηφισσό. Τα επόμενα χρόνια, στην πόλη -που σταδιακά οικοδομήθηκε πλήρως και απώλεσε τον παλιότερο χαρακτήρα του πευκόφυτου προαστείου- κατέφυγε πλήθος εσωτερικών μεταναστών που αναζητούσαν δουλειές, ενώ άνθηση γνώρισαν τα λαϊκά κέντρα της περιοχής με ρεμπέτικη μουσική τα οποία αποτέλεσαν πόλο έλξης και εκτόνωσης για την τοπική κοινωνία. Από αυτά, πέρασαν άνθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων για να δουν και να ακούσουν τους αγαπημένους τους τραγουδιστές και τραγουδίστριες, αλλά και τους δεξιοτέχνες των λαϊκών μουσικών οργάνων. Μερικοί από αυτούς τους καλλιτέχνες μάλιστα είτε έζησαν με τις οικογένειές τους στο Αιγάλεω για μεγάλο χρονικό διάστημα, είτε άφησαν εδώ την τελευταία τους πνοή, όπως οι σπουδαίες τραγουδίστριες Μαρίκα Νίνου και Ρίτα Αμπατζή. Έδώ έζησε ο Στράτος Παγιουμτζής που ερμήνευσε εκατοντάδες ρεμπέτικα τραγούδια, εδώ φυσικά και ο Γιώργος Ζαμπέτας, ένας από τους μεγαλύτερους σολίστες του μπουζουκιού και συνθέτης πάμπολλων κλασικών λαϊκών τραγουδιών. Εδώ δημιούργησε και ο σημαντικότατος Σπύρος Ζαγοραίος με τη γυναίκα του Ζωή, που συνεχίζουν να διακρίνονται ακόμη και σήμερα στο χώρο με τη γνήσια λαϊκή φωνή τους. Την πόλη αυτή τιμάει και μια ολόκληρη γενιά Πολυκανδριώτηδων.
Τοπικά προβλήματα
Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής σήμερα είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η έλλειψη ελεύθερων χώρων και το κυκλοφοριακό. Θεωρείται από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές τής Αττικής με κατοίκους που στην πλειοψηφία τους έχουν χαμηλό εισόδημα.
Στο Αιγάλεω σταθμεύει και το μεγαλύτερο μέρος τών απορριμματοφόρων τού Δήμου Αθηναίων, από τη 10ετία τού '80, κάτι που έχει ξεσηκώσει πολλές διαμαρτυρίες, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις τών δημοτικών αρχών και τών δυο δήμων.
Επίσης σημαντικό "αγκάθι" για το δήμο αποτελεί η προοπτική δημιουργίας επί του εδάφους του, του Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμάτων ο οποίος προορίζεται -σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες- να δημιουργηθεί στην περιοχή του πολύπαθου "Ελαιώνα" και αναμένεται να προκαλέσει μεγάλη περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Αθλητισμός και πολιτισμός
Το Αιγάλεω διαθέτει ποδοσφαιρικό σύλλογο που ιδρύθηκε το 1946 (Α.Ο. Αιγάλεω) έπειτα από συγχώνευση τεσσάρων ομάδων και την περίοδο 2008-2009 θα αγωνίζεται στο Νότιο όμιλο της Γ' Εθνικής. Για την ομάδα αυτή έχουν εκδοθεί και δυο πολυσέλιδα βιβλία τού Αιγαλιώτη συγγραφέα Νίκου Νικολαΐδη με αξιολογότατο φωτογραφικό υλικό.
Το Δημοτικό Στάδιο Αιγάλεω φέρει το όνομα του αριστερού δημάρχου Σταύρου Μαυροθαλασσίτη που αγωνίστηκε τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 να αναμορφώσει τον δήμο.
Εκτός της ποδοσφαιρικής ομάδας υπάρχει και το τμήμα καλαθόσφαιρας του συλλόγου (με έδρα το Δημοτικό κλειστό γυμναστήριο, ευρισκόμενο στο χώρο του πρώτου γηπέδου ποδοσφαίρου το οποίο είχε κατασκευασθεί στην πόλη) που συμμετέχει στο πρωτάθλημα της Α1 ανδρών, αλλά και το τμήμα του βόλεϊ γυναικών που αγωνίζεται στην Α2 κατηγορία.
Επίσης, στην πόλη εδρεύουν τα ποδοσφαιρικά σωματεία του Διαγόρα Δρυοπιδέων Αιγάλεω, του Θεμιστοκλή, της Ιεράπολης, του Ορφέα, του Κρόνου, του Ζέφυρου καθώς και της Ελλάδας Ποντίων. Κολυμβητικό τμήμα διαθέτει τόσο ο Αιγάλεω Α.Ο., όσο και η Ολυμπιάδα 73.
Υπάρχουν επίσης αρκετοί εθνικοτοπικοί σύλλογοι (Ποντίων, Κρητών, Μικρασιατών), αθλητικοί (μπάσκετ, βόλλεϊ, κολύμβηση, γυμναστική, ποδόσφαιρο 5Χ5, καράτε, ταε-κβο-ντο, δρόμοι μεγάλων αποστάσεων), πολιτιστικοί (Πολιτιστικός Αθλητικός Σύλλογος Πρόοδος Λιούμη, Καλλιτεχνικός Πνευματικός Σύλλογος, Μορφωτική Εκδρομική Εστία, Ιερά Οδός, Μικρασιατών οι Νέες Κυδωνίες) και άλλοι (Δημοκρατική Κίνηση Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων, Σύνδεσμος Εφέδρων, Σύνδεσμος Συνταξιούχων ΙΚΑ, Σύνδεσμος Συνταξιούχων ΤΕΒΕ, Ένωση Επαγγελματιών, Βιοτεχνων και Εμπόρων, Ελληνικό Κέντρο Λαογραφικών Μελετών, Δημοκρατικός Σύλλογος Γυναικών, Πανελλήνια Επιτροπή Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης, Εξωρραϊστικός Σύλλογος Άνω Λιούμη, Εξωρραϊστικός Σύλλογος Ιεραπόλεως κ.ά.).
Από τα "σήματα κατατεθέντα" τής πόλης είναι ο αείμνηστος μουσικοσυνθέτης Γιώργος Ζαμπέτας που την αποκαλούσε "Αιγάλεω Σίτι", καθώς και η καμινάδα του πάλαι ποτέ "πυριτιδοποιείου" στον χώρο του οποίου σήμερα εκτείνεται το δημοτικό άλσος.
Μεταξύ τών εκδηλώσεων που θεωρούνται επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια είναι η έκθεση βιβλίου και η παρέλαση τών καρναβαλιστών. Ακόμη, κάθε καλοκαίρι λαμβάνει χώρα σειρά πολιτιστικών δρώμενων (θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κ.λ.π.) στο ανοιχτό θέατρο "Αλέξης Μινωτής", του άλσους Αιγάλεω. Να σημειωθεί επίσης, ότι στο κτίριο του παλαιού δημαρχείου Αιγάλεω στεγάζεται το πνευματικό κέντρο του δήμου, που φέρει την επωνυμία "Γιάννης Ρίτσος" και το οποίο φιλοξενεί κατά τακτά διαστήματα διάφορες καλλιτεχνικές εκθέσεις. Στην πόλη εδρεύουν και δύο θεατρικές σκηνές, η "Δυτική όχθη" και η "Ρένα Βλαχοπούλου", τις οποίες δημιούργησε ο καλλιτέχνης Χάρης Ρώμας.
Στο Δήμο Αιγάλεω έχουν την έδρα τους τα δύο μεγαλύτερα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Το ΤΕΙ Αθήνας έχει αναπτυχθεί σε χώρο του τέως Πυριτιδοποιείου μεταξύ των οδών Αγίου Σπυρίδωνος και Δημητσάνης ενώ το ΤΕΙ Πειραιά στην περιοχή που ονομαζόταν από τους παλαιότερους κατοίκους "κτήμα Λεβίδη", μεταξύ των οδών Θηβών και Πέτρου Ράλλη. Από την έναρξη της λειτουργίας του Μετρό, τέθηκαν σε λειτουργία τοπικές λεωφορειογραμμές για την εξυπηρέτηση των φοιτητών.
